Vanaf vandaag is de aarde op
Van jalta.nl, 2 augustus 2017. Door Ilse Smit, destijds vicevoorzitter van PINK!
Onze op-ed Ilse R. Smit, die u rechtse geesten scherp houdt, schrijft vandaag over Earth Overshoot Day. Volgens Wikipedia is dit ‘de dag van een bepaald jaar wanneer – vanaf 1 januari geteld – de mensheid wereldwijd net zoveel van de Aardse grondstoffen, voedingswaren, en dergelijke heeft opgebruikt als wat de Aarde in één jaar tijd terug kan opbrengen en geproduceerde afvalstoffen kan verwerken.’
Het is natuurlijk genuanceerder dan hoe ik het in de titel stel, heftig gaan preppen/rantsoeneren is niet nodig. Maar we moeten ons wel zorgen maken, en nog belangrijker, in actie komen. Waarom? Het is vandaag Earth Overshoot Day. Vanaf vandaag teren we in op de reserves van de aarde en tasten we daarmee de kwaliteit van leven aan van iedereen die na ons op aarde leeft.
De aarde heeft een herstellend vermogen. Het kan natuurlijke grond- en hulpstoffen produceren en afvalstoffen verwerken. Maar we hebben een probleem: we gebruiken meer grond- en hulpstoffen en we vervuilen meer in een jaar dan dat de aarde in diezelfde periode kan herstellen. En de dag waarop we dat punt overschrijden, is Earth Overshoot Day (EOD). Als we precies evenveel zouden gebruiken als de aarde kan herstellen, zou EOD op 31 december vallen. En in de jaren zeventig was dat deels ook het geval. Maar ieder jaar valt EOD weer een paar dagen eerder, met wat uitzonderingen hier en daar. Zo was het vorig jaar op 8 augustus en dit jaar vindt de dag nog iets eerder plaats, op 2 augustus.
Earth Overshoot Day, zoals de naam al suggereert, is een mondiaal gemiddelde. Dit wordt berekend aan de hand van data die worden verzameld door individuele landen. Zodoende rekent Global Footprint Network aan de hand van die data van meer dan 200 landen het globale gemiddelde uit. De overshoot day per land is ook uitgerekend. Hier komt Nederland uit op een schrikbarende 18 april, als negentiende (gedeelde plaatsen meegerekend) in de lijst van de 125 landen, gerangschikt van hoge naar lage ecologische footprint. Om een lang verhaal kort te maken: we zijn niet zo goed bezig.
We zouden wat kritischer over ons eigen consumptiepatroon mogen nadenken. De gemiddelde Nederlander bestaat natuurlijk niet echt, maar als de hele wereld zou consumeren zoals wij dat doen, dan zouden we ongeveer 3,5 aardbollen nodig hebben om alle mensen in hun behoeften te voorzien. Om energie te besparen kunnen we misschien wat vaker plantaardig eten, vaker de fiets kunnen pakken, de thermostaat net wat lager zetten, minder lang douchen, overstappen op groene energie of uitzoeken hoe we nog meer energie kunt besparen.
Maar wat nu, in deze formatieperiode, nog veel belangrijker is, is de rol die de overheid op zich neemt. Helaas schiet de overheid ontzettend tekort. Nederland zet zichzelf graag neer als innovatief en duurzaam ten opzichte van andere landen. Maar waarom scoren we dan zo slecht in dit soort rijtjes? Er zijn te veel (grote) politieke partijen die vinden dat de overheid niet al te veel moet sturen, dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor verandering van hun consumptiegedrag. Maar hoeveel meer demonstraties, petities, burgers, bedrijven en belangenorganisaties zijn er dan nog nodig om de overheid te vragen om een ambitieuzer klimaatbeleid te ontwikkelen?
Daarom ben ik van mening dat het nieuwe kabinet straks een ambitieus groen beleid moet gaan voeren. Partijen zouden hier een breekpunt van moeten maken. Ik zou wel willen dat we de luxe hebben om het kabinet achterover te laten leunen en af te wachten tot mensen zelf met oplossingen komen, maar die luxe hebben we niet. De urgentie is er. Ik geloof dat de wil er ook is, ondanks het feit dat de ene partij zich explicieter voor het milieu inzet dan de andere. Gun mijn generatie en de daaropvolgende generaties een leefbare aarde. Pak die politieke handschoen op.