Categorie: Natuur & milieu

Alles wat te maken heeft met de staat van onze biosfeer, met de vervuiling van lucht, grond en water en met verandering van het klimaat

Vanaf vandaag is de aarde op

Van jalta.nl, 2 augustus 2017. Door Ilse Smit, destijds vicevoorzitter van PINK!

Onze op-ed Ilse R. Smit, die u rechtse geesten scherp houdt, schrijft vandaag over Earth Overshoot Day. Volgens Wikipedia is dit ‘de dag van een bepaald jaar wanneer – vanaf 1 januari geteld – de mensheid wereldwijd net zoveel van de Aardse grondstoffen, voedingswaren, en dergelijke heeft opgebruikt als wat de Aarde in één jaar tijd terug kan opbrengen en geproduceerde afvalstoffen kan verwerken.’ 

Het is natuurlijk genuanceerder dan hoe ik het in de titel stel, heftig gaan preppen/rantsoeneren is niet nodig. Maar we moeten ons wel zorgen maken, en nog belangrijker, in actie komen. Waarom? Het is vandaag Earth Overshoot Day. Vanaf vandaag teren we in op de reserves van de aarde en tasten we daarmee de kwaliteit van leven aan van iedereen die na ons op aarde leeft.

De aarde heeft een herstellend vermogen. Het kan natuurlijke grond- en hulpstoffen produceren en afvalstoffen verwerken. Maar we hebben een probleem: we gebruiken meer grond- en hulpstoffen en we vervuilen meer in een jaar dan dat de aarde in diezelfde periode kan herstellen. En de dag waarop we dat punt overschrijden, is Earth Overshoot Day (EOD). Als we precies evenveel zouden gebruiken als de aarde kan herstellen, zou EOD op 31 december vallen. En in de jaren zeventig was dat deels ook het geval. Maar ieder jaar valt EOD weer een paar dagen eerder, met wat uitzonderingen hier en daar. Zo was het vorig jaar op 8 augustus en dit jaar vindt de dag nog iets eerder plaats, op 2 augustus.

Earth Overshoot Day, zoals de naam al suggereert, is een mondiaal gemiddelde. Dit wordt berekend aan de hand van data die worden verzameld door individuele landen. Zodoende rekent Global Footprint Network aan de hand van die data van meer dan 200 landen het globale gemiddelde uit. De overshoot day per land is ook uitgerekend. Hier komt Nederland uit op een schrikbarende 18 april, als negentiende (gedeelde plaatsen meegerekend) in de lijst van de 125 landen, gerangschikt van hoge naar lage ecologische footprint. Om een lang verhaal kort te maken: we zijn niet zo goed bezig.

We zouden wat kritischer over ons eigen consumptiepatroon mogen nadenken. De gemiddelde Nederlander bestaat natuurlijk niet echt, maar als de hele wereld zou consumeren zoals wij dat doen, dan zouden we ongeveer 3,5 aardbollen nodig hebben om alle mensen in hun behoeften te voorzien. Om energie te besparen kunnen we misschien wat vaker plantaardig eten, vaker de fiets kunnen pakken, de thermostaat net wat lager zetten, minder lang douchen, overstappen op groene energie of uitzoeken hoe we nog meer energie kunt besparen.

Maar wat nu, in deze formatieperiode, nog veel belangrijker is, is de rol die de overheid op zich neemt. Helaas schiet de overheid ontzettend tekort. Nederland zet zichzelf graag neer als innovatief en duurzaam ten opzichte van andere landen. Maar waarom scoren we dan zo slecht in dit soort rijtjes? Er zijn te veel (grote) politieke partijen die vinden dat de overheid niet al te veel moet sturen, dat mensen zelf verantwoordelijk zijn voor verandering van hun consumptiegedrag. Maar hoeveel meer demonstraties, petities, burgers, bedrijven en belangenorganisaties zijn er dan nog nodig om de overheid te vragen om een ambitieuzer klimaatbeleid te ontwikkelen?

Daarom ben ik van mening dat het nieuwe kabinet straks een ambitieus groen beleid moet gaan voeren. Partijen zouden hier een breekpunt van moeten maken. Ik zou wel willen dat we de luxe hebben om het kabinet achterover te laten leunen en af te wachten tot mensen zelf met oplossingen komen, maar die luxe hebben we niet. De urgentie is er. Ik geloof dat de wil er ook is, ondanks het feit dat de ene partij zich explicieter voor het milieu inzet dan de andere. Gun mijn generatie en de daaropvolgende generaties een leefbare aarde. Pak die politieke handschoen op.

Terug naar krantenartikelen Artikel op jalta . nl

Terlouwmanifest

Het Terlouwmanifest is opgesteld door 10 politieke jongerenorganisaties, in samenwerking met gerenommeerd politicus en schrijver Jan Terlouw, om klimaat en milieu krachtiger op de politieke agenda te krijgen. Het was een krachtig signaal, dat liet zien hoe bezorgd jongeren van iedere politieke kleur zijn over onze toekomst.

De regering kan en moet aan de hand van concrete maatregelen leiderschap tonen om onze planeet te beschermen, nu en in de toekomst.

Visie op klimaat en milieu

1. Het kabinet maakt Nederland tot koploper op het gebied van duurzaamheid, en neemt concrete maatregelen om het Parijsakkoord na te komen

2. 'De vervuiler betaalt' wordt uitgangspunt van kabinetsbeleid
3. Het kabinet toetst iedere maatregel op effect op kwaliteit van de aarde, nu en in de toekomst

4. Multinationals moeten voldoende belasting betalen
5. De menselijke maat zal de norm zijn

Het manifest

Bekendmaking op De Wereld Draait Door

Op 24 februari 2017 waren Jan Terlouw en de voorzitters van (destijds) alle PJO’s in de studio bij De Wereld Draait Door om het manifest te presenteren. Onze voorzitter, Sebastiaan Wolswinkel, was ook aanwezig. Reacties uit de media kun je hieronder lezen.

Reacties uit de media

Algemeen Dagblad

BNNVARA

Nederlands Dagblad

NOS

RTL Nieuws

Trouw

Partij voor de Dieren dient moties in

De oproep van alle politieke jongerenorganisaties om de punten van het Terlouwmanifest op te nemen in het regeerakkoord kreeg gehoor van de Partij voor de Dieren. Partijleidster Marianne Thieme diende tweemaal een motie in om het manifest leidend te laten zijn bij de kabinetsformatie. Helaas werd dit beide keren weggestemd door partijen  die het zichzelf makkelijk wilden maken tijdens de onderhandelingen. Op de PvdD na, stemde geen enkele partij met de wens om te regeren voor.

Motie Thieme: het Terlouw­ma­nifest als uitgangspunt voor de kabi­nets­for­matie

28 maart 2017

Status

Verworpen

Voor

PvdD, SP, PvdA, 50PLUS, DENK

Tegen

VVD, PVV, CDA, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP, FvD

DWARS, de jongerenorganisatie van GroenLinks, reageerde sterk op de tegenstem van hun moederpartij. Daarnaast spraken ze hun verbazing uit over de stem van D66. Fractievoorzitter Alexander Pechtold had eerder positief gereageerd op het Terlouwmanifest.

Reactie DWARS tweet pechtold

Motie Thieme: het Terlouw­ma­nifest als vertrekpunt in een nieuwe infor­matie-opdracht voor de vorming van een nieuw kabinet

18 mei 2017

Status

Verworpen

Voor

PvdD, SP, PvdA, 50PLUS

Tegen

VVD, PVV, CDA, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP, DENK, FvD

Ons Geld symposium

Op 7 juli 2018 kregen alle PJO’s de kans om op het Ons Geld congres in Utrecht te spreken over het Terlouwmanifest. PINK! was uiteraard aanwezig.

Vervolg

Wij zoeken nog altijd kansen om het Terlouwmanifest meer aandacht te bieden, en vooral om de gestelde doelen te halen. De scholierenstaking voor het klimaat van september 2018 was bijvoorbeeld zo’n initiatief. Onze actiecommissie is altijd op zoek naar vrijwilligers om dit soort initiatieven te ondersteunen.

Klimaatstaking Actiecommissie

Actie Earth Overshoot Day'

8 augustus 2016

Earth Overshoot Day (EOD) viel dit jaar al op 8 augustus. De dag in het jaar waarop de wereldwijde productie en consumptie voorbij gaan aan wat de aarde in een jaar kan opbrengen. PINK! liep daarom een rouwtocht door de straten van Den Haag om de bewustwording omtrent deze dag te vergroten. PINK! roept de regering op om EOD uit te roepen tot dag van nationale rouw.

PINK! sprak mensen aan en gaf ze praktische tips over hoe ze hun ecologische impact op de aarde kunnen verkleinen. Zo zorgt het eten van minder dierlijk en meer plantaardig voedsel al voor een lager energieverbruik, minder oerwoud wat gekapt wordt en minder water wat wordt gebruikt en vervuild. Daarbij moet het kabinet ook inzien dat juist de bio-industrie verre van efficiënt is en dat er beleidsmatig ook op dat gebied een wereld te winnen is.

Maar weinig mensen weten wat Earth Overshoot Day is, laat staan dat ze zich bewust zijn van het feit dat het vandaag is. De manier waarop in het westen geproduceerd en geconsumeerd wordt heeft niet alleen directe gevolgen voor mensen in ontwikkelingsgebieden, ook toekomstige generaties zullen last hebben van onze leefstijl. Door in te teren op de reserves van de aarde, tasten we de kwaliteit van leven aan van alle wezens die na ons op aarde zullen leven. Daar moeten en kunnen we iets aan doen. Bewustwording van ons gedrag en de effecten van het beleid wat gevoerd wordt is een belangrijke eerste stap.

PINK! koos niet alleen voor Den Haag omdat het de politieke hoofdstad van Nederland is. De gemeente Den Haag scoort ook erg slecht op de gemeentelijke duurzaamheidsindex. Op het gebied van Milieu, Natuur en Grondstoffen scoort Den Haag een 3,8.

Ombudspersoon voor toekomstige generaties

Het voorstel voor een ombudspersoon voor toekomstige generaties was een initiatief van zes politieke jongeren organisaties: CDJA, Dwars, JD, JS, Perspectief en uiteraard PINK! zelf. Ons doel was om onze moederpartijen eraan te laten commiteren, in de verwachting dat dit een kamermeerderheid zou betekenen na de verkiezingen van begin 2017.

Opinieartikel

Op 14 juni 2016 werd het initiatief gelanceerd aan de hand van een opiniestuk in de Volkskrant.

Opiniestuk

Signering en overhandiging door PJOs

Op 19 juli 2016 bezocht een delegatie van verschillende PJO’s staatssecretaris van infrastructuur en milieu Sharon Dijksma om het manifest aan haar te overhandigen. Zij toonde haar steun door het manifest mede te ondertekenen.

Overhandiging aan staatssecretaris I&M

Sharon Dijksma neemt het manifest in ontvangst. Ilse Smit (links) is aanwezig namens PINK!

PINK! amendeert verkiezingsprogramma Partij voor de Dieren

Op 27 november 2016 vond het 23e partijcongres plaats van de Partij voor de Dieren. Vicevoorzitter Ilse Smit verdedigde succesvol een amendement op het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2017, dat zij in samenwerking met Sebastiaan Wolswinkel had geschreven, om de partij zich uit te laten spreken voor een ombudspersoon voor toekomstige generaties.

Het was geen verrassende overwinning. Het idee lag geheel in lijn met de idealen van onze moederpartij en haar bestuur had dan ook een positief advies gegeven voor het amendement.

Licht voor het oprapen

3 mei 2016, Te Gast artikel Leeuwarden Courant door Sebastiaan Wolswinkel

3 mei is de Werelddag van de Zon. Deze ster, ooit beter bekend als het oog van Ra, of Helios, was voor het overgrote deel van onze geschiedenis het meest imposante object waar wij nietige mensen mee in aanraking kwamen. Het brengt warmte, licht en leven, en wakkert onze fantasie aan. De gevoelens van ontzag waar deze vurige discus ons van doordrong leidden misschien wel tot het fenomeen ‘religie’.

Sindsdien hebben we echter onze eigen Verlichting gehad. We begrijpen dat de zon niets meer is dan een vrij stevig hoopje atomen, en daarmee is de mysterie verdwenen, maar het ontzag niet. Het branden van de zon is geen goocheltruc, waarbij de lol is verdwenen wanneer je het doek optilt. Het verhaal van de zon wordt alleen maar imposanter wanneer je doorziet dat het volgt uit een klein aantal stelregels die de realiteit bepalen:

De waterstofatomen in de kern van de zon staan door het enorme gewicht aan alle kanten onder zulke extreme druk dat ze niet anders kunnen dan fuseren. Wanneer dit gebeurt herordenen de fundamentele deeltjes zich en komt er een deeltje vrij dat zich een foton noemt – ons beter bekend als ‘licht’. De foton begint zich door het dichte plasma te worstelen, en na zo’n 100 millennia mag het resultaat er dan ook wezen: het oppervlakte van de zon is bereikt, en slechts het vacuüm ligt voor hem. Op hetzelfde moment duiken aan alle kanten naast hem meer fotonen op uit het plasma, en die zijn op hun beurt omsingeld. Het totale volume waterstof dat al die tijd geleden fuseerde was zo groot, dat de hele zon straalt. Een golf van licht rimpelt de ruimte in, en wordt onmiddellijk gevolgd door de volgende generatie fotonen, waardoor het licht dat de nabije kosmos overspoelt continu is. De fotonen waar het ons om te doen is hebben nog een reis van 150 miljoen kilometer voor zich waar zij 8 minuten over zullen doen. Ten minste, vanuit ons perspectief. Vanuit hun perspectief is er geen afstand meer te overbruggen en bereiken ze de aarde ogenblikkelijk – ook ruimte en tijd zijn nu eenmaal relatief.

Hiermee hoeft het verhaal echter nog niet op te houden. Het licht dat de aarde raakt is goed voor ongeveer 1 kW/m2. Dat betekent dat we met een totaal oppervlak ter grootte van het kleine Israël in al ‘s werelds energiebehoefte kunnen voorzien zonder fossiele brandstoffen, en de desastreuze gevolgen die met hun gebruik gepaard gaan. Deze fotonen begonnen 100.000 jaar geleden een missie om ons te redden. Wij hoeven slechts de panelen te plaatsen voor een gezonde wereld met goedkope energie. Wat een verhaal zou dat zijn.

Het verhaal wordt steeds geloofwaardiger. Nu al is zonne-energie in veel landen (o.a. Brazilië, Australië & de VS) goedkoper dan energie uit fossiele brandstoffen, en dat betekent dat een alsmaar groeiend deel van de wereld ook economische redenen heeft om de overstap van zwart naar groen te maken: helaas toch de doorslaggevende factor in onze maatschappij. Wat dit voor Nederland betekent, is dat vasthouden aan fossiel nu ook een stommiteit is in de taal die onze beleidsmakers begrijpen. Zelfs zij kunnen zich voortaan misschien vinden in de wens om onze thuisplaneet te behouden. Ik hoop het, want er moet iets veranderen. PINK! heeft genoeg van hun incompetentie, en voortaan gaan we dat duidelijker maken.

Terug naar columns

De vis wordt duur betaald

6 juni 2015, Te Gast artikel Leeuwarder Courant geschreven door Sebastiaan Wolswinkel

Oceanen zijn groot. Overweldigend groot. Oceanen beslaan zo’n 71% van het aardoppervlak, maar bevatten vanwege hun diepte bijna de hele leefomgeving van de planeet. Alles op het land en in de lucht, van de Himalaya tot de Amazone, van de Sahara tot de Veluwe, het is als niets vergeleken met de verborgen ruimte en verscheidenheid in het water. Dat wetende is het niet moeilijk in te zien hoe cruciaal oceanen zijn voor de gehele biosfeer. Dr. Andrew Rosenberg, directeur van de Centre for Science and Democracy, verwoordt het als volgt, “De oceanen zijn (…) de hart-longmachine van al het leven op aarde. En als de oceanen je niet interesseren, dan zeg je in weze: ‘Het maakt me niets uit wat er gebeurt met het leven op aarde’” (mijn vertaling, SW). Combineer dit blijkende belang met de inzichten die aan het ontstaan zijn over de mate waarin wij de oceanen momenteel kapot maken, en je hebt een uitstekende verklaring voor het bestaan van Wereld Oceanen Dag. Ik hoop de lezer tegen het eind van dit artikel te doen afvragen of een fractie van 1/365e van onze aandacht wel voldoende is.

Vier miljard jaar geleden ontstond het eerste leven diep in de oceaan, ver weg van de schadelijke UV-straling die gemakkelijk door de primitieve atmosfeer heen drong en het land blakerde. Gedurende lange tijd werd het land herbergzamer, en sommige soorten, waaronder onze verre voorouders, primitieve amfibiën, kozen ervoor het water te verlaten. Lange tijd evolueerden we vrolijk door, en ondertussen zijn we zo overtuigd van het feit dat het hier op het land fantastisch is, dat we iedere andere soort met alle geweld ook op het droge proberen te krijgen.

Met netten tot 60 km (half de afstand Leeuwarden-Amsterdam) lang schrapen we de zeebodem af om in de groeiende eetlust van de mensheid te voorzien. Tonijn, zeilvissen, haaien en vele andere grote soorten die niet frequent voortplanten worden ernstig bedreigd door de massale visserij. Een intercontinentale groep van 2000 wetenschappers, bekend als de census of marine life, geeft hard maar helder aan dat de oceanen in 2050 definitief kapot zullen zijn als de visserij zich op de huidige manier blijft ontwikkelen.

Er zou nauwelijks leven meer zijn om last te hebben van de mate waarin de oceanen verzuren, en dolfijn noch walvis zou nog bestaan om stress te ervaren door de geluidsoverlast van onze schepen. De vele tot-nog-toe niet ontdekte soorten zouden door ons toedoen uitsterven, en wij zouden geen idee hebben van de schade die we hebben veroorzaakt. Eerst omdat de ondoorzichtigheid van water ons heerlijk ontwetend zou houden, vervolgens omdat ook wij er niet meer zouden zijn.

Terug naar columns