Tekst: Lidwien Koch
Bij moeilijke woorden staat het §-teken. Onderaan dit artikel kun je de definitie vinden.
Elke jongere heeft wel een beeld van hoe de wereld eruit zou moeten komen te zien op bijvoorbeeld het gebied van klimaat, voedsel, woningbouw, mensenrechten, vervuiling, dierenrechten en noem zo maar op. Maar hoe kan je als jongere die veranderingen teweegbrengen en hoe kan je nou daadwerkelijk iets doen? Als jongere zijn er eigenlijk ontzettend veel dingen die je kan doen, zowel in de politiek als daarbuiten, om mee te helpen met maatschappelijke veranderingen en bij te dragen aan een betere wereld.
Een relatief onbekende, maar heel effectieve manier om dit doel te vervullen is om Jongerenvertegenwoordiger van de Verenigde Naties (VN) te worden! Of, wellicht wat fijner als eerste stap, vrijwilliger worden bij een van de ondersteunende werkgroepen voor de Jongerenvertegenwoordigers. Wat is een VN Jongerenvertegenwoordiger, hoe vertegenwoordig§ je jongeren en hoe kan je hiermee daadwerkelijk een verschil maken?
Ik vraag het aan Bine Liem (zij/haar, 23 jaar). Zij is VN Jongerenvertegenwoordiger van Nederland en maakt zich hard voor het thema Biodiversiteit en Voedsel. Zij staat in contact met veel jongeren en vertegenwoordigt de stem van deze jongeren bij verschillende conferenties§ van de VN. Ik heb de eer gehad haar te mogen interviewen en heb haar leren kennen als een open en geïnteresseerde meid die passie en kracht uitstraalt. Lees verder om te ontdekken hoe zij jouw stem laat tellen en voor jou vecht op internationale conferenties van over de hele wereld.
Bine, jij bent een VN Jongerenvertegenwoordiger. Wat houdt dat in? Wat doe je precies?
‘Klopt! Ik ben een Nederlandse VN Jongerenvertegenwoordiger voor Biodiversiteit en Voedsel. Wat ik doe is dat ik zoveel mogelijk jongeren in Nederland spreek over wat hun visie is op biodiversiteit en voedsel. Al deze visies, meningen en ideeën vorm ik samen tot één geheel en deze stem laat ik horen bij de conferenties van de VN die gaan over mijn vakgebied: Biodiversiteit en Voedsel. Zo geef ik jongeren een stem en hebben zij invloed op beleidsvorming§ op internationaal niveau.
Vanuit de Nederlandse delegatie§ zijn er totaal acht Jongerenvertegenwoordigers die met elkaar in duo’s samenwerken. Mijn directe collega, waarmee ik heel nauw samenwerk, is Ida Simonsen. Zij zit ook op Biodiversiteit en Voedsel. De andere vakgebieden worden door andere Jongerenvertegenwoordigers ingevuld en heten Duurzame Ontwikkeling, Mensenrechten & Veiligheid en Europese Zaken.
Een groot onderdeel van mijn functie is dat ik probeer zoveel mogelijk jongeren te bereiken en hun te vragen welke veranderingen zij graag, nationaal maar ook internationaal, willen zien. Deze jongeren bereik ik door evenementen te organiseren, gastlessen te verzorgen, workshops te houden en zelf naar andere evenementen te gaan. Ik doe dit altijd samen met Ida en wij zijn door de tijd heen een hecht duo geworden.
Als Jongerenvertegenwoordiger hebben wij een groep vrijwilligers naast ons die ons ondersteunt in ons werk en ons helpt bij het organiseren van bijvoorbeeld evenementen. Deze werkgroep, genaamd Natuurtalenten, is een geweldige steun in de rug. Naast dat zij ons helpen met het organiseren van evenementen of het geven van gastlessen, ondersteunen zij ons ook in de aanloop naar conferenties. Ik was laatst, in april 2024, bijvoorbeeld naar een conferentie over plastic vervuiling in Canada geweest en ik ga dit najaar (2024) bijvoorbeeld naar een conferentie in Colombia over het behoud en de bevordering van biodiversiteit.’
Je vertegenwoordigt dus de stem van de Nederlandse jongeren, maar deze groep is een erg heterogene groep met vele verschillende visies en meningen. Hoe kan jij hier een eenduidige stem uit halen?
‘Dat klopt. Binnen de groep lopen de meningen ontzettend uiteen en dat maakt de functie ook zo uitdagend. Als Jongerenvertegenwoordiger moet je ook juist in contact komen met de meningen die niet snel gehoord worden, want die meningen zijn er ook en verdienen ook een stem. Helaas wordt biodiversiteit nog vaak gezien als een ‘links’ en ‘groen’ onderwerp en zodra je jongeren probeert te bereiken en ‘biodiversiteit’ zegt, komen daar alleen mensen op af met bepaalde meningen, waardoor je de andere jongeren niet hoort.
Hoe ik deze meningen samenvoeg? Door een beetje van alles te nemen. Ik moet ook rekening houden met dat het voor jongeren moeilijk kan zijn om onder woorden te brengen wat ze willen. Zo kwam ik een jongere tegen die zei ‘‘Ik wil meer ruimte om te kunnen chillen.’’ Dat kan je heel breed opvatten, maar toen ik goed doorvroeg kwam ik erachter dat de persoon eigenlijk meer groen wil in de wijk waarin die woont. Dat is iets concreets waar ik iets mee kan en dat is erg fijn. Maar ik kan helaas niet een goed doorvragend gesprek hebben met bijna 5 miljoen jongeren in Nederland, haha.’
Dan zijn er dus helaas altijd jongeren die je niet kan bereiken en wiens stem je niet kan (laten) horen?
‘Nee, dat is ook iets wat je als Jongerenvertegenwoordiger moet accepteren. Dat hoort er bij. We doen heel erg ons best om dat zo veel mogelijk te verminderen en zo veel mogelijk verschillende stemmen te horen, maar uiteindelijk kan je niet iedereen spreken.’
Jij bent zelf ook jongere en hebt ook een eigen mening over de wereld en de huidige problematiek. Hoe kan je deze scheiden van die van de groep jongeren die je moet vertegenwoordigen?
‘Mijn functie is echt om de stem van de Nederlandse jongeren te laten horen. Hun stem telt, en mijn stem wordt deel van het geheel. Ik heb een groep vrijwilligers naast mij en ook kan ik hulp zoeken bij de andere Jongerenvertegenwoordigers. Zij kunnen mij helpen, mocht het een keer voorkomen dat “de” mening van de Nederlandse jongeren en die van mij zouden botsen. Met hen kan ik er dan goed over praten en komen we er altijd wel uit.’
Als Jongerenvertegenwoordiger moet je dus de stem vertolken van een al erg heterogene groep jongeren op grote conferenties waar je snel ondergesneeuwd kan raken door alle andere belangen, meningen en krachten. Wat is voor jou het moeilijkst in jouw functie?
‘Dat sommige jongeren niet vertegenwoordigd willen worden. Sommige jongeren willen niet in gesprek en dan kan ik ook niet hun mening horen, maar dat is iets wat ze zelf in de hand hebben. Ik ben er om te luisteren naar degenen die hun stem willen laten horen en indien ze dat niet willen, dan houdt het op.
Alsnog vind ik dat van tijd tot tijd wel lastig. Ik sta hier namelijk niet voor mezelf, maar voor hen. Bij mijn aantreden had ik wel gedacht dat het vertegenwoordigen van jongeren iets makkelijker zou zijn. Maar ik snap het wel, want ik was zelf een paar jaar geleden, toen ik 15 á 16 jaar was, ook nog helemaal niet bezig met politiek. Ik snap dat jongeren gewoon lekker willen chillen en misschien nog niet bezig houden met de huidige wereldpolitiek.’
Je was dus op jongere leeftijd helemaal niet bezig met de politiek, maar nu wel. Hoe is die omslag gekomen?
‘Voordat ik Jongerenvertegenwoordiger werd, heb ik een bestuursjaar§ gedaan bij Studenten voor Morgen. Dat is een organisatie die zich bezighoudt met duurzaamheid in het hoger onderwijs. Tijdens dat bestuursjaar merkte ik dat onderwijs niet mijn sector is. En dat is niet erg, want ik heb er alsnog ontzettend veel van geleerd en kunnen bijdragen aan goede veranderingen in het hoger onderwijs.
Ik ontmoette toen Ida en Wouter (mijn voorganger), waardoor ik in aanraking kwam met de functie VN Jongerenvertegenwoordiger. Ik had toen gelijk zoiets van: ‘‘Dit is wat ik wil!’’. Ik was zelf in het begin ook niet van het politieke gedoe, hoor. Ik vond het saai, moeilijk en polariserend. Nu ik VN Jongerenvertegenwoordiger ben, ben ik juist veel bezig met politiek en krijg ik er veel energie van. Ik lees nu vaak de krant Politico en de NRC waardoor ik beter op de hoogte blijf van politieke ontwikkelingen. Dat hoort ook een beetje bij mijn functie natuurlijk, omdat de politiek ook invloed heeft op de mening van jongeren.’
Hoe moet ik jouw tijdsbesteding en reizen voor mij zien? Ben je elke maand in het buitenland, ben je er hele dagen mee bezig en doe je veel online?
‘Al mijn uitgaven en reizen worden vergoed door het ministerie, dus inclusief de hotels, de registraties en alles er om heen. Dat is ook wel logisch, want ik verricht ook werk voor het ministerie. Én omdat jongeren nou eenmaal niet het geld kunnen ophoesten om zo vaak per jaar naar dure conferenties te gaan haha. Nee, alles wordt gelukkig vergoed.
Elke twee weken hebben we een werkgroepvergadering waarbij we als Jongerenvertegenwoordigers samenkomen met de vrijwilligers van Natuurtalenten. Daarnaast doe ik zo’n één á twee dagen per week aan thuiswerken, waarvan één thuis achter de laptop en één extern, bijvoorbeeld in de vorm van een gastles of evenement. De NS is mijn kantoor! Officieel is de functie 24 uur per week, maar dit moet je best ruim nemen. Als je bijvoorbeeld voor twee weken naar een conferentie gaat, ben je dus alle dagen van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat bezig. Dan ga je richting de 50 tot 60 uur per week. Daar bereid ik mij goed op voor, maar dat blijft mentaal zwaar hoor. Als ik thuiskom na zo’n conferentie moet ik altijd even een paar dagen opladen en bijkomen.’
Is dat vooral mentaal zwaar in de zin van dat je constant sociaal moet zijn, of bijvoorbeeld omdat je juist constant voor de camera staat?
‘Nou, ik sta dus eigenlijk niet veel voor een camera. Qua functie ben je ook geen mediapersoon en wordt ook niet gevraagd dat je zoveel voor de camera komt. Er is ook weinig aandacht voor biodiversiteit en voedsel in het algemeen, dus dan wordt het ook weinig van mij gevraagd. Zo’n conferentie is vooral zwaar in de sociale zin. Je moet netwerken, contacten leggen, zaken aankaarten, mensen benaderen, dingen op de agenda proberen te zetten, jezelf open blijven stellen en altijd goed luisteren. En goed luisteren kost veel energie. Netwerken is een groot onderdeel van mijn functie, vooral op zo’n conferentie.’
Als Jongerenvertegenwoordiger is het dus wel handig dat je een sociaal sterk persoon bent? ‘Ja, in bepaalde opzichten wel. Je moet wel jezelf durven laten zien en naar mensen kunnen toestappen. Ik ben zelf half een introverte en half een extraverte persoon, in de zin van dat ik na een dag praten met mensen wel even een moment voor mezelf nodig heb. Dat ik even met mezelf ben zeg maar, haha.’
Wat heb je sociaal gezien het meest geleerd van de conferenties?
‘Dat je gewoon op iemand moet afstappen en jezelf duidelijk moet profileren. Dat je naar iemand toe gaat en zegt: ‘Hallo, ik ben Bine en ik ben VN Jongerenvertegenwoordiger van Nederland voor Biodiversiteit en Voedsel. Ik wil graag met je dit en dat bespreken. Heb je ergens vandaag een kwartiertje de tijd om te spreken over het statement dat jij gister maakte?’ Dat moet je wel durven en doen. Je moet vooral ook precies weten wat je van de ander wilt en dit duidelijk overbrengen. Je kan ook zeggen: ‘‘Hallo, … ja … euh … hoe zie jij het voor je?’’, maar dan haken de mensen op de conferentie gelijk af.
Het klinkt misschien makkelijk dat ik dit zo zeg, maar elke keer dat ik op een conferentie ben moet ik dit blijven oefenen. Het is een proces en iets waarin je moet blijven groeien. Je moet jezelf daarin ook de ruimte gunnen om dat te leren. Het is zeker niet zo dat je dit al perfect moet kunnen voordat je begint met de functie.’
Zo’n conferentie is natuurlijk een enorm evenement waar duizenden mensen op afkomen die elk ook een eigen belang en een eigen stem hebben. Hoe kan jij jezelf daar profileren en jezelf laten horen?
‘Dat is een heel goede vraag, haha. Dat is iets waar ik zelf nu nog in aan het groeien ben en waar ik ook steeds beter in word. Ik ben momenteel, augustus 2024, tien maanden Jongerenvertegenwoordiger en ik begin nu het inzicht te krijgen in wanneer ik in gesprekken de druk kan opvoeren en wanneer niet. Dit is een lang proces en dat is ook iets waarvoor je jezelf de ruimte en tijd moet gunnen om het te leren. Het is moeilijk en je voelt de druk om het goed te doen.’
Jij staat als jongere dus op zo’n enorm evenement. Vind je dat op een bepaalde manier eng, want de massaliteit kan je ook afschrikken?
‘Ja, het is ook eng. En het went ook niet echt. Nee, het blijft altijd spannend en ik heb soms nog steeds conferentiekriebels. Het allerengst vind ik de afkeuring van de mensen die niet geïnteresseerd zijn en gelijk ‘nee’ zeggen. Maar ik kan daar steeds beter mee omgaan. Ik wil daar mijn tijd ook niet aan verspillen en ik ga dan naar de mensen toe die wel willen luisteren.
Wat helpt is dat ik gesterkt word door de stem van de vele Nederlandse jongeren die ik naar die conferentie heb meegenomen. Je staat daar om een mandaat§ te vervullen voor alle jongeren van Nederland, een mandaat dat je zelf ook wílt vervullen. Ik heb gelukkig ook Ida en de andere Jongerenvertegenwoordigers die mij kunnen helpen en waar ik op kan steunen. Naar conferenties gaan is zoals een presentatie geven: het went nooit, maar je leert wel steeds beter ermee om te gaan en je wordt er steeds beter in. Je krijgt dan iets meer schijt, eigenlijk. Het is de stem van de jongeren die mij dan het meest helpt.’
Wat is momenteel de mening van jongeren betreffende biodiversiteit? Wat hoor jij vanuit jouw netwerk veel naar voren komen?
‘Jongeren vinden biodiversiteit wel redelijk belangrijk, maar biodiversiteit is voor jongeren helaas helemaal geen prioriteit§. Er zijn natuurlijk uitschieters, maar dat is over het algemeen de brede mening. En geef ze eens ongelijk! Hun eerste prioriteiten zijn: studeren, een kamer vinden, studieschuld en prestatiedruk. Ik ben daar ook niet boos om, sterker nog: ik snap helemaal dat jongeren daar meer mee bezig zijn, omdat dat voor hen meer van toepassing is.
Concreet willen jongeren wel dat de biodiversiteit behouden blijft, maar vaak gaan ze niet in op specifieke maatregelen. Het gaat vooral om het behoud van wat er nu is. Helaas verschillen de meningen binnen de heterogene groep ook te erg om een eenduidig beeld te vormen van hoe precies biodiversiteit behouden moet worden en dat maakt het voor mij ook moeilijker om dat zelf uit te gaan dragen.
Daarbij heeft het huidige kabinet-Schoof andere prioriteiten, waarin biodiversiteit op een laag pitje staat. Daardoor is het voor ons nu vooral de vraag óf dat we behoud van biodiversiteit gedaan krijgen en niet zozeer hoe we dat gaan doen. Helaas moeten we het eerst succesvol kunnen agenderen§ voordat we überhaupt kunnen praten over de details en uitvoering ervan. Dat kost tijd en veel geduld helaas.’
En wat is de algemene mening van jongeren betreffende voedsel?
‘Voor dat onderwerp is gelukkig meer aandacht, omdat Nederland een belangrijk voedselproducerend land is. Jongeren willen dat er meer technologische ontwikkelingen komen in de voedselproductie. Veel jongeren zijn, over het algemeen, bijvoorbeeld voorstander van kweekvlees§ en voor een eerlijke keten waarin de tussenpartijen niet zo’n grote marge afpakken. Zij vinden dat de supermarkten te veel macht hebben en veel geld opstrijken, geld dat niet naar de hardwerkende boer gaat.
Andere jongeren hebben juist weer een ander opleidingspakket van en kennisverzameling over voedsel en hebben hierdoor ook een andere mening. Maar dat is ook iets wat je als Jongerenvertegenwoordiger moet beseffen en waar je rekening mee moet houden: iedereen heeft een andere achtergrond, opleiding en kennis die tezamen een bepaalde visie en mening kunnen vormen. Die meningen kunnen ontzettend uiteen lopen.’
In Nederland, maar ook zeker daarbuiten, is de laatste jaren steeds meer een opkomst van extreem-links en extreem-rechts. Dit zijn feitelijk mensen die vinden dat hun stem niet genoeg gehoord wordt, waardoor ze overgaan tot acties die wel gehoord worden. Onder deze groep mensen zijn ook ontzettend veel jongeren. Merk jij of hoor jij dat het voor jou als Jongerenvertegenwoordiger nu moeilijker is om jongeren te bereiken en om jouw functie uit te oefenen? Of heeft de functie als Jongerenvertegenwoordiger juist meer aandacht genoten?
‘Het is juist moeilijker geworden. De polarisatie§ binnen de groep jongeren wordt steeds groter, waardoor het voor mij en andere Jongerenvertegenwoordigers moeilijker wordt om hier een visie of mening uit te halen die de jongeren op de beste manier vertegenwoordigt. Ik merk wel dat er bij het aantreden van het nieuwe kabinet-Schoof een kantelpunt komt. Ik heb geen glazen bol en ik kan niet in de toekomst kijken, maar ik denk dat de jongerenparticipatie§ vanuit de politiek minder zal worden gestimuleerd, terwijl jongeren juist betrokken moeten blijven bij de politiek om zich gehoord te voelen.
Het nieuwe kabinet heeft een regeerakkoord§ opgesteld waarin, naar mijn mening, maatregelen worden voorgesteld die het leven van jongeren moeilijker maakt. Bijvoorbeeld de invoering van de langstudeerboete. Of de afschaffing van de Maatschappelijke Diensttijd, dat is een al bestaand programma van de overheid waarbij de jongeren op een laagdrempelige manier kennis maken met maatschappelijke projecten. Dit zijn bijvoorbeeld vrijwilligersprojecten waarin jongeren langsgaan bij organisaties als de NJR en Groen Trainee Ship. De prioriteiten van het huidige kabinet liggen helaas niet bij jongeren.’
Zijn jongeren nu over het algemeen negatiever over het huidige politieke klimaat en de regering?
‘Nee, jongeren zijn over het algemeen nu meer gespannen en terughoudender, maar niet per se op een negatieve of positieve manier. Jongeren hebben zelf ook voor het huidige kabinet gestemd en hebben ieder zelf een mening over of ze wel of niet tevreden zijn met de grootte van de partijen. Ik hoor dat veel jongeren het vooral gewoon moeilijk hebben met het huidige kabinet, omdat ze het spannend vinden dat er nu een nieuw kabinet is dat anders gaat zijn dan die van Rutte. Het is nieuw. Ook omdat we nu de nieuwe combinatie van NSC en BBB hebben, die beide nog niet in het kabinet hebben gezeten. Jongeren zijn gespannen over waar het toe gaat leiden.’
Als VN Jongerenvertegenwoordiger moet je zelf ook een jongere zijn en veel jongeren zitten op school of studeren. In hoeverre past de functie bij een studentenleven?
‘Hmm, ik zou het niet aanraden om deze functie te combineren met een studie, tenzij je het niet erg vindt om veel studievertraging te krijgen, haha. Qua tijdsbestek en planning is het gewoonweg niet mogelijk om de twee tegelijkertijd goed te doen, vooral vanwege de conferenties.
Wat wel goed mogelijk is, is om je studie te combineren met een vrijwilligersfunctie bij Natuurtalenten. Als Natuurtalent ben je zo’n vier tot acht uur per week actief voor de Jongerenvertegenwoordigers en vergader je eens in de twee weken fysiek op het kantoor in Utrecht. Dit kan makkelijk naast je studie en zo kom je ook op een laagdrempelige manier in aanraking met gelijkgestemden en de Jongerenvertegenwoordigers. Je kan hen daadwerkelijk helpen en je kan zelf invulling geven in hoe je dat doet en hoe zij dus uiteindelijk hiermee te werk gaan. Zo kan je hen in een bepaalde richting duwen en dat geeft je het gevoel dat je daadwerkelijk verandering kan doorvoeren. De sollicitaties voor nieuwe Jongerenvertegenwoordigers zijn in november afgerond en dan is dit blad net klaar, maar er is wel een nieuw instroommoment voor deze vrijwilligers, namelijk in januari en februari.
Een andere mogelijkheid is om bij de Nationale Jeugd Raad (NJR) te komen. De NJR noemt zichzelf de springplank van de nieuwe generatie en die zijn er om mensen te helpen floreren en niet alleen dingen te leren over politiek, maar vooral over zichzelf. Ook hier kan je zelf bepalen hoeveel energie je erin steekt en hoeveel je wilt groeien.’
Dit interview wordt nu gepubliceerd in een jongerenblad. Een deel van deze jongeren is actief in de politiek. Anderen willen nog actief worden, maar wellicht buiten de politiek. Wat zou jij tegen hen allemaal willen zeggen met betrekking tot jouw functie en jongerenparticipatie?
‘Het belangrijkste is om op zoek te gaan naar gelijkgestemden. Dat zijn ook de mensen waar ik het meeste energie van krijg en waar ik graag mee samenwerk. Dit kan middels een politieke jongerenorganisatie, Natuurtalenten, de NJR, een maatschappelijke organisatie, een sportvereniging of stichting.
Het hoeft niet per se te gaan over jouw specifieke onderwerp, zolang je maar met mensen bent met wie je je passies en hobby’s kan delen. Op die manier voel je je gehoord en waardevol. Deze mensen kom je tegen door naar buiten te gaan. Door evenementen te bezoeken, bij acties mee te doen en je aan te melden als vrijwilliger. Met deze mensen bouw je ook de beste vriendschappen op. Zo kan je kracht en motivatie in elkaar vinden en sta je niet alleen. Zoek de mensen op en dan zal het balletje vanzelf gaan rollen!’
Vertegenwoordiger: Een persoon die beslissingen neemt of de mening draagt van een groep personen.
Conferentie: Een grote bijeenkomst die gaat over een thema, zoals biodiversiteit, klimaat of plastic.
Beleidsvorming: Het maken van nieuw beleid.
Delegatie: Een groep mensen waarin ieder een verantwoordelijke rol heeft en moet uitdragen.
Bestuursjaar: Een persoon die voor een jaar in het bestuur zit van een vereniging, organisatie of instelling en hiervoor vanuit de studie een compensatie krijgt.
Mandaat: Het recht om uit naam van een groep mensen een mening of visie te uiten en hiernaar te handelen.
Prioriteit: Datgene wat voorrang krijgt.
Iets agenderen: Een bepaald onderwerp in de schijnwerpers zetten en er voor zorgen dat mensen het erover gaan hebben.
Kweekvlees: Dierlijke cellen die in een laboratorium zijn opgekweekt tot een stuk vlees.
Polarisatie: Als twee uitersten steeds verder van elkaar af komen te liggen.
Jongerenparticipatie: Dat jongeren mee gaan doen in een vereniging, organisatie of instelling en zo hun idealen verspreiden en een verschil maken.
Regeerakkoord: Een lijst van afspraken dat door de regende partij(en) is gemaakt en tijdens het regeren zal moeten worden gevolgt.
